De groene trends die in 2023 impact zullen gaan hebben

Uit ons onderzoek en onze voorspellingen blijkt dat 2023 een jaar wordt waarin het EU-Actieplan voor de circulaire economie in werking treedt, de druk van de consument voor milieuvriendelijkere merken toeneemt en nieuwe technologische innovaties in de levensmiddelenindustrie de weg naar een groenere toekomst wijzen.

In een wereld waarin de hoeveelheid plastic, metaal, elektriciteit, textiel en zelfs voedselafval exponentieel toeneemt, hebben verschillende landen in de wereld een model voor circulaire economie ingevoerd of zijn daarmee begonnen.

De EU neemt het voortouw voor circulaire economieën door middel van haar EU-Actieplan voor de circulaire economie. Een reeks van doelstellingen, richtlijnen en wetgevingsvoorstellen ter bestrijding van afvalverontreiniging, die elke EU-lidstaat gedeeltelijk tegen 2030 en volledig tegen 2050 moet uitvoeren in een poging om een toekomstgericht, schoner en economisch concurrerend Europa te worden*.

In Nederland heeft de regering drie doelstellingen geformuleerd om de Nederlandse economie zo snel mogelijk circulair te maken door ervoor te zorgen dat het productieproces efficiënter omgaat met grondstoffen, duurzame materialen betrouwbaarder te gebruiken en nieuwe productiemethoden te ontwikkelen om producten zo te ontwerpen dat ze in hun levensduur circulair zijn.

Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent

Een belangrijke reeks voorschriften, die zal worden ingevoerd als onderdeel van meerdere plannen voor de circulaire economie, is het beginsel van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Beleid dat er in wezen op is gericht om de producenten van verpakkingen geheel of gedeeltelijk financieel verantwoordelijk te maken voor de hoeveelheid kunststofafval die zij op de markt brengen, volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’.

De Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval heeft regels opgesteld voor het beheer van dit afval in de hele EU, met als doel de nationale maatregelen voor afvalbeheer te harmoniseren en de kwaliteit van het milieu te verbeteren door de gevolgen van het afval te voorkomen en te verminderen. Zij heeft dit gedaan door oplossingen te creëren, die essentieel zijn om de toeleveringsketens van elke lidstaat te herstellen, voornamelijk door het gebruik van Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent, verplichte markering van plastic producten en hogere inzamelingspercentages voor plastic flessen voor eenmalig gebruik.

De Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval verplicht de lidstaten om hun eigen Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent-systemen op te zetten, inclusief inzameling en hergebruik, terugwinning en recycling van gebruikte verpakkingen van de consument, om de doelstellingen van de Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval te kunnen halen. De soorten verpakkingen zijn glas, plastic, papier, karton, metaal en hout.

Aangezien de Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval niet specificeert hoe de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid door elke staat moet worden uitgevoerd, zullen de praktijken verschillen in de verdeling van de kosten en de verantwoordelijkheden tussen producenten en lokale overheden*. Hoewel de meeste lidstaten al Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent-systemen hebben ingevoerd, verplicht de Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval alle lidstaten om tegen 2024 een Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent-regeling in te voeren*.

In Nederland is de Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent al ongeveer 30 jaar geleden ingevoerd om de last van het beheer van afgedankte producten te verschuiven van gemeenten en belastingbetalers naar producenten en om de hoeveelheid afval die voor definitieve verwijdering bestemd is te verminderen en recycling te bevorderen. Onlangs volgde een besluit over de Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent op de Nederlandse Wet Milieubeheer, die voorschriften voor batterijen, voertuigen, verpakkingen en elektronische afvalapparatuur bevat.*

Omdat wij begrijpen hoezeer de Uitgebreide verantwoordelijkheid van de producent wordt toegejuicht, zijn wij ervan overtuigd dat dit beleid in de tactiek van de meeste EU-lidstaten om de afvalvervuiling te beteugelen op de voorgrond zal treden.

Verplichte markering

In het kader van het streven van de EU-richtlijn betreffende kunststoffen naar een efficiënter systeem voor het recyclen van plastic, zullen de lidstaten zichtbare, duidelijk leesbare en onuitwisbare markeringen op het product zelf moeten aanbrengen. Tot deze plastic producten behoren sanitaire artikelen, vochtige doekjes, tabaksproducten en bekers voor dranken. Deze labels moeten de consument informeren over de juiste verwijderingsmogelijkheden voor elk product, alsmede over de aanwezigheid van plastic in het product en de schadelijke gevolgen van afval voor het milieu.

Statiegeldregeling

Om de recycling van plastic flessen voor eenmalig gebruik te vergroten, heeft de EU-richtlijn betreffende kunststoffen voor haar lidstaten een inzamelingsdoelstelling vastgesteld van 90% recycling van plastic flessen voor eenmalig gebruik in 2029.

Hoewel de Commissie niet heeft aangegeven hoe dat moet gebeuren, is een populaire en effectieve methode om plastic flessen voor eenmalig gebruik en andere drankverpakkingen voor eenmalig gebruik terug te dringen de statiegeldregeling.

Daarin betalen consumenten statiegeld op de plaats van aankoop. Als ze hun wegwerpverpakkingen niet meer gebruiken, brengen ze die terug naar een plaats waar ze effectief kunnen worden weggegooid en krijgen ze hun statiegeld terug. Hopelijk stimuleert dit de consument om zijn afval in te leveren in een systeem dat gericht is op recycling.

De vraag naar duurzaam winkelen is iets dat de afgelopen jaren onder consumenten is gegroeid en een steeds populairdere factor is geworden bij wat ze kopen, zelfs ondanks de voortdurende zorgen over de kosten van levensonderhoud. Het consumentenbewustzijn breidt zich uit en Gen-Z loopt daarbij voorop: volgens rapporten wil 82% van het winkelend publiek dat merken duurzaamheid en mensgerichte praktijken omarmen, waarbij merknamen als de minst belangrijke factor worden gezien*.

Het initiatief voor duurzame producten

Eén van de belangrijkste voorstellen van het EU-Actieplan voor de circulaire economie en aangenomen door het Initiatief voor duurzame producten is de regelgeving inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten en regelgeving om duurzame producten in heel Europa tot de norm te maken. Deze verordeningen zullen nieuwe en bredere ontwerpeisen bevatten voor bijna alle fysieke goederen op de EU-markt om ze milieuvriendelijker, circulair en energie-efficiënter te maken gedurende hun hele levenscyclus, van de ontwerpfase tot het dagelijks gebruik, het hergebruik en het einde van de levensduur.

Bovendien zullen alle gereglementeerde producten digitale productpaspoorten hebben om productspecifieke informatie te verstrekken aan consumenten, zodat zij de milieueffecten van hun aankopen kennen. Dit maakt het ook gemakkelijker om producten te repareren of te recyclen en vergemakkelijkt het traceren in de toeleveringsketen.*

Met deze EU-regels inzake ecologisch ontwerp wil de Commissie een einde maken aan het model van weggooien dat zo schadelijk is voor onze planeet en duurzamere producten creëren die een langere levensduur mogelijk maken.

Wederverkoop & Herverkoop

De modeproductie is goed voor 10% van de koolstofuitstoot van de mensheid, gebruikt grote hoeveelheden water en vervuilt rivieren en waterstromen. Tot overmaat van ramp wordt jaarlijks 85% van alle textiel gedumpt, terwijl door het wassen van kleding microplastics in de oceaan terecht kunnen komen, waardoor een toch al kwetsbaar ecosysteem wordt beschadigd*.

Volgens een rapport van het wereldwijde marketingbureau McKinsey zijn duurzame kledingopties, vooral in de wederverkoop en verhuur van kleding, sterk in opkomst, waarbij meer merken wederverkoopopties aanbieden via hun eigen dienst of via derden.

Bekijk dit ThredUp rapport voor meer details over waarom wij denken dat voor de mode-industrie wederverkoop onvermijdelijk is als ze met haar tijd mee wil gaan.

Volgens de Europese Commissie neemt het afval van elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) snel toe en is het nu één van de snelst groeiende afvalstromen ter wereld. Dit soort afval kan grote milieuproblemen veroorzaken als het verkeerd wordt verwijderd, terwijl er zeldzame en waardevolle materialen verloren gaan. De EU heeft de inzameling, de verwerking en de recycling van AEEA aangemerkt als een essentieel onderdeel van het EU-Actieplan voor de circulaire economie en heeft de Richtlijn AEEA ingevoerd om deze groeiende afvalstroom aan te pakken*.

De Lithium-Ion kwestie

Een belangrijk probleem waarmee Europa wordt geconfronteerd in zijn missie om elektrisch en elektronisch afval effectief te recyclen, is dat van door batterijen veroorzaakte branden. Dergelijke branden kosten afvalverwerkingsinstallaties elk jaar miljoenen euro's, waardoor deze installaties moeten sluiten en de plannen van Europa om een circulaire en koolstofneutrale samenleving te maken worden onderbroken*.

Het meest voorkomende batterijtype voor draagbare elektronische apparaten is lithium-ion. Als ze intact en ingesloten zijn, zijn ze over het algemeen zeer veilig, maar als de elektroden direct met elkaar in contact komen of onder extreme druk zijn gezet, kunnen ze door de chemicaliën die erin zitten exploderen tot een uiterst brandbaar vuur. Bovendien is lithium een zeer waardevol materiaal op de huidige markt, omdat de wereld behoefte heeft aan schone energiebronnen om de overgang naar elektrische voertuigen te kunnen voeden*.

In het kader van het EU-plan voor de circulaire economie en de EU-richtlijn inzake batterijen zullen nieuwe wetten worden voorgesteld om batterijen gedurende hun hele levenscyclus, van inkoop, inzameling, recycling en hergebruik duurzaam te maken. Het doel is ervoor te zorgen dat alle ingezamelde batterijen worden gerecycled om waardevolle materialen als koper, kobalt, nikkel en natuurlijk lithium terug te winnen*.

Wij zijn er vast van overtuigd dat het recyclen van batterijen in de EU een prioriteit zal blijven vanwege de zeer schadelijke gevolgen die ze hebben voor het milieu en de Europese recyclinginfrastructuur. Daarom is het de moeite waard om goed te begrijpen waarom en hoe je ze moet recyclen. Als je niet zeker weet hoe dat moet, kijk dan eens in onze handleiding over de voordelen van het recyclen van batterijen, of als je op zoek bent naar een effectieve afvalverwijderaar die speciaal ontworpen is voor afvalbakken, kijk dan eens naar onze afvalscheidingsbakken voor batterijen, populaire aanvullingen op recyclingprogramma's in scholen, kantoren en industriële omgevingen.

Een nieuw actieplan voor circulaire economie

Volgens de Europese Commissie zouden ongeveer twee op de drie Europeanen hun huidige digitale apparaten langer willen blijven gebruiken. Om deze uitdaging in combinatie met de groeiende hoeveelheid elektrisch afval aan te pakken, zal de Commissie een ‘Initiatief voor herbruikbare elektronica’ uitvoeren om een langere levensduur van producten te bevorderen, dat de volgende actiepunten omvat:

• Voorschriften voor mobiele telefoons, tablets en laptops in het kader van de EG-richtlijn ecologisch ontwerp, zodat apparaten worden ontworpen met het oog op energie-efficiëntie, duurzaamheid, herstelbaarheid en recycleerbaarheid.
• Nadruk op elektronica en ICT als prioriteit voor de uitvoering van het recht van de consument op reparatie, inclusief het recht om verouderde software te updaten.
• Voorschriften over verbeterde duurzaamheid voor oplaadapparaten.
• Betere inzameling en verwerking van AEEA, inclusief de optie voor een EU-brede regeling voor het terugnemen van of –kopen van oude apparaten.

Met dit streven naar een langere levensduur van elektronische apparaten en een grotere recycleerbaarheid van AEEA, kunnen we hopelijk een vermindering verwachten van nieuwe grondstoffen die voor elektrische apparaten worden gebruikt, waardoor elektrisch afval en vervuiling tot een minimum worden beperkt.

Wereldwijde voedselverspilling is niet alleen een controversieel onderwerp in verband met het voeden van de monden van de hongerigen, maar het heeft ook een enorme invloed op het milieu. Voedselverspilling is een enorme bron van broeikasgasemissies en andere verspilde hulpbronnen zoals water, land, energie en arbeid. Daarom is de noodzaak om voedselverspilling tegen te gaan essentieel om vanaf 2023 de uitstoot te verminderen, voedselzekerheid tot stand te brengen en gezonde voedselsystemen aan te moedigen.

Technologische hulp in het gangpad met levensmiddelen, alsjeblieft

Als het gaat om maatregelen tegen voedselverspilling zijn technologische ontwikkelingen een belangrijke oplossing om voedsel te bewaren en het gedrag van consumenten te veranderen in de manier waarop zij voedsel kopen en bewaren. Hoewel de barcode scanner bij de kassa een betrouwbaar en welkom aspect van de moderne winkel is geworden, zullen er meer vorderingen moeten komen om voedselverspilling tegen te gaan.

Slimme etiketten zijn de nieuwste innovatie binnen de industrie, gebruikt door fabrikanten, leveranciers, verpakkers, logistieke medewerkers, adverteerders en natuurlijk de consument om de traceerbaarheid, productinformatie en voedselveiligheid te verbeteren.

Momenteel zijn er meerdere soorten Slimme etiketten in ontwikkeling en in feite al in gebruik. Sommige laten het scannen van QR-codes toe om de consument alle relevante informatie op de plaats van aankoop te verschaffen, zoals de voedingswaarde of de reis van het voedsel ‘van boer tot bord’, wat de consument in staat kan stellen om een bewuste keuze te maken over het milieueffect van zijn voedsel. Ondertussen kan een ander de temperatuur volgen via tijdsgevoeligheid en deze weergeven via geïntegreerde visuals op een schaal. Dit kan een meer gedetailleerde en nauwkeurige houdbaarheidsdatum opleveren in vergelijking met de traditionele houdbaarheidsdatum, die sommige detailhandelaren proberen af te schaffen voor meerdere verse levensmiddelen om plastic verpakkingsafval te verminderen.

Minder vlees, meer plant

Hoewel plantaardig voedsel zeker niet nieuw in de voedingsindustrie en op het bord van mensen is, blijft de vraag naar dit voedingsalternatief toenemen. De Europese markt voor plantaardig voedsel zal naar verwachting in 2029* 15,6 miljard euro (16,7 miljard dollar) bedragen. Uit onderzoek van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties blijkt dat de uitstoot van vee wereldwijd naar schatting 14% bedraagt van alle door de mens veroorzaakte broeikasgassen, inclusief methaan, maar goed is voor 60% van alle broeikasgassen van de voedselproductie als geheel, tweemaal de vervuiling van plantaardig voedsel. Wetenschappers blijven erop aandringen dat, om een afbraak van het klimaat te voorkomen, de bevolking haar benadering van voedsel en de landbouwindustrie moet veranderen.

Onlangs hebben we in onze 'Oplossingen voor het recyclen van voedselafval het onderwerp voedselafval behandeld. Deze handige handleiding geeft je alle relevante informatie om de inspanningen van je organisatie op het gebied van voedselafvalverwerking te verbeteren door de juiste Prullenbakken en Afvalbakken voor de Horeca en relevante voorlichtingsmethoden te gebruiken.

Overzicht

Aangezien de klimaatverandering en de overvloedige afvalvervuiling (vooral plastic) in het middelpunt van de werelddebatten blijven staan, zullen deze nieuwe trends van het creëren van een circulaire economie en slimmere methoden van afvalverwerking, samen met de hulp van belangrijke regelgeving en technische innovaties, een grote rol in 2023 en daarna spelen.

Referenties